Παρουσίαση του βιβλίου : “Κλινική Παιδοψυχιατρική”

Ελένη Λαζαράτου. Κλινική Παιδοψυχιατρική.
Εκδόσεις Παριζιάνου, Αθήνα 2021

Με την Ελένη Λαζαράτου γνωριζόμαστε από τα χρόνια της ειδικότητας στη Γαλλία, την ομάδα των Ελλήνων ειδικευομένων που βρεθήκαμε στο Παρίσι τις δεκαετίες του 1970 και 80. Συνεχίσαμε στο ΕΚΠΑ στην Αθήνα και κυρίως συνεργαστήκαμε για πολλά χρόνια στο Κ.Κ.Ψ.Υ. Βύρωνα-Καισαριανής, εγώ στους ενήλικες στο ισόγειο και εκείνη στο παιδοψυχιατρικό στον τρίτο και τον Δ. Αναγνωστόπουλο στον δεύτερο όροφο, όπου βιώσαμε τις συνέχειες και τις ασυνέχειες στην ψυχιατρική των παιδιών, των εφήβων και των ενηλίκων.
Το βιβλίο της έχει γραφεί από την σκοπιά του κλινικού γιατρού και απεικονίζει την μακρά της εμπειρία στα κλινικά, αναπτυξιακά και κοινωνικά ζητήματα που συνθέτουν το αντικείμενο της παιδοψυχιατρικής.
Η συγγραφέας γνωρίζει τις πολλαπλές διασυνδέσεις , την ιδιαιτερότητα της εργασίας τόσο με τα παιδιά όσο και τους γονείς και τις πολλαπλές κοινωνικές συνιστώσες που χρωματίζουν την επαφή με το κάθε παιδί και τα προβλήματα του. Αναφέρει: «Η ψυχοδυναμική μου εκπαίδευση με οδήγησε στην αναζήτηση της ψυχικής αλήθειας πέρα από την απαρίθμηση των συμπτωμάτων και των δυσπροσαρμοστικών συμπεριφορών , στην αναγνώριση της ψυχικής σύγκρουσης αλλά και την εξελικτική δυνατότητα των δομών και της οργάνωσης της προσωπικότητας». Πολύτιμη εκπαίδευση καθώς καλείται να εμπλουτίσει και να οργανώσει την σύνθεση πολλαπλών δεδομένων βιολογικών , αναπτυξιακών και κοινωνικών στην αναζήτηση των βέλτιστων λύσεων για το παιδί και την οικογένεια του.
Σε ένα πρώτο εισαγωγικό μέρος, προσεγγίζονται ζητήματα, όπως το αντικείμενο και η ιστορία της παιδοψυχιατρικής, η παιδοψυχιατρική εκτίμηση, το παιχνίδι και η ζωγραφική στη διάγνωση , η τυπική ανάπτυξη του παιδιού και οι ταξινομήσεις στη παιδοψυχιατρική. Ακολουθούν εννέα μέρη/ενότητες, όπου προσεγγίζονται οι κύριοι τομείς που συνθέτουν το επιστημονικό αντικείμενο που πραγματεύεται το βιβλίο. Νευροαναπτυξιακές διαταραχές, Διαταραχές στη σωματική έκφραση, Παιδοψυχιατρική νοσολογία. Οι ενότητες που ακολουθούν για τα Ψυχοκοινωνικά προβλήματα και τα Παιδιά σε ειδικές συνθήκες προσεγγίζουν ζητήματα όπως η κακοποίηση και ο σχολικός εκφοβισμός(bulling), το παιδί απέναντι στην ασθένεια και τον θάνατο, το διαζύγιο των γονιών, η υιοθεσία, το παιδί μετανάστης αλλά και θέματα που τίθενται με αυξανόμενη συχνότητα σήμερα όπως τα παιδιά στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή ή τις νέες μορφές οικογένειας ομόφυλων γονιών. Εδώ η κοινωνική διάσταση και οι πολλαπλές πιέσεις εισέρχονται ορμητικά στην συνάντηση του ειδικού με το παιδί. Ιδιαίτερης σημασίας είναι και η προσέγγιση των ζητημάτων που πραγματεύεται η ενότητα για την Ψυχιατρική του βρέφους αλλά και η επόμενη για την Ψυχιατρική του εφήβου, όπου έχουν ακόμα πολλά να γίνουν για την μετάβαση, τις γέφυρες, προς την ψυχιατρική των ενηλίκων όπου και όταν αυτή είναι αναγκαία. Ας μην ξεχνάμε ότι μεγάλο μέρος της παιδοψυχιατρικής αφορά στην ουσία την πρόληψη, ένα ψυχισμό του παιδιού και του εφήβου εν κινήσει που μάλλον δεν θα καταλήξει σε παθολογικά φαινόμενα των ενηλίκων. Η τελευταία ενότητα του βιβλίου συνοψίζει τις Θεραπευτικές και Προληπτικές παρεμβάσεις ανοίγοντας ένα πεδίο ουσιαστικά ατέρμονο, για συζήτηση και προσθήκη νέων δεδομένων.
Το βιβλίο στοχεύει σε ένα ευρύ αναγνωστικό κοινό. Πολύτιμο για τους φοιτητές, τους εκπαιδευόμενους ψυχίατρους και παιδοψυχίατρους, αλλά και τους άλλους επαγγελματίες ψυχικής υγείας , μπορεί να εμπλουτίσει τις γνώσεις και άλλων ειδικών που εμπλέκονται στη φροντίδα των παιδιών. Ευανάγνωστο με σύντομα και καλά συγκροτημένες ενότητες, περιλαμβάνει σε κάθε κεφάλαιο μία σύνοψη των κύριων σημείων, αλλά μετά την βιβλιογραφία παρατίθεται και μια συμπυκνωμένη θέση του κλινικού, για παράδειγμα στο κεφάλαιο για τον σχολικό εκφοβισμό: «…Οι κλινικές συναντήσεις με εφήβους και ενήλικους δείχνουν το πόσο βαθιά ο σχολικός εκφοβισμός επηρεάζει μακροχρόνια τη ζωή τους. Αποτελεί ψυχικό τραύμα που δεν εξαφανίζεται έτσι απλά, επειδή κάποιος μεγαλώνει και σταματά να πέφτει θύμα σχολικού εκφοβισμού. Πολλές φορές η επεξεργασία γίνεται εκ των υστέρων και τότε αναδύονται επώδυνα συναισθήματα και γνωσιακά διαστρεβλωμένα σχήματα που εμποδίζουν τον έφηβο ή τον ενήλικο να ξεφύγει από την θέση του θύματος. Ο κλινικός έχει υποχρέωση να φέρει στο φως τον κλινικό εκφοβισμό που πιθανώς κρύβεται πίσω από ποικίλα συμπτώματα του παιδιού που συναντά…»
Το σύνολο αυτό των θέσεων του κλινικού αποτελούν μια πολύτιμη ιδιαιτερότητα του βιβλίου, μια συνομιλία της καθημερινής κλινικής προσέγγισης με το σύνολο των δεδομένων που καλείται να επεξεργαστεί ο κλινικός στη συνάντηση με το παιδί, τους γονείς, αλλά και τους εκπαιδευτικούς.
Καλοτάξιδο το βιβλίο της Ελένης Λαζαράτου

26/7/2021
Δημ. Πλουμπίδης